موضوعات مطالب
آرشيو مطالب
صفحه ها
آمار و امكانات
سایر امکانات
پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : اگر بنده ارزش ماه رمضان را بداند، آرزو مى كند كه سراسر سال، رمضان باشد
بررسی نفقه زوجه _ قسمت چهارم

قسمت چهارم _ ماهیت نفقه

 اصل وجوب پرداخت نفقه از سوی مرد تعهد ودینی است که مرد در برابر ازدواج با زن بر او بار می شود ، و این به خاطر تمتع جنسی است که مرد از زن می برد ، و به خاطر حقی است برای زن که آزادی خود را به مرد می فروشد. هر چند ممکن است امروزه این سخن  در بعضی جوامع مورد پذیرش واقع نشود چون در دین اسلام نفقه در برابر تمکین زن قرار دارد و تمکین با اطاعت زن از مرد انجام می شود و دیگر آزادی عملی برای خروج او بدون اجازه شوهر از خانه برای تهیه معاش نمی ماند . در حقوق جامعه ای مانند فرانسه پرداخت نفقه از سوی زوج یک امر واجب است ، ولی تمکین را در مقابل پرداخت نفقه قرار نداده است و آن را امری خلاف اخلاق می داند. عده ای موضوع نفقه را مورد انتقاد واشکال قرار داده اند وگفته اند که در تشریع این حکم درحق زن اجحاف شده و زن مورد تحقیر قرار گرفته است چرا که زن در مقابل کارهائی که در منزل شوهر انجام می دهد وخدمتی که به شوهر وفرزندان شوهر می کند ، غذایی را می خورد و می پوشد ، و این موجب می شود که زن به منزله ی مستخدم و اجیر  باشد.
به این اشکال این گونه پاسخ داده می شود که نفقه ای که زن مستحق آن می باشد به خاطر کارها وخدماتی که درمنزل شوهر انجام می دهد نیست ، چون در شرع مقدس اسلام کارها وخدمات فوق از وظایف زن نیست و زن می تواند در قبال خدماتی از قبیل انجام کارهای خانه و شیر دادن بچه و پرستاری از بچه ، مطالبه اجرت و مزد از شوهر بنماید . و در عین اینکه اجرت کارهای فوق را از شوهر ش می گیرد ، مستحق نفقه هم می باشد.    نفقه امروزه در قانون کشور ما ، ایران ، بر گرفته از شرع است و برای پی بردن به ماهیت آن لازم است به فقه مراجعه شود . شهید ثانی در لمعه از وجوب نفقه به دلیل حکم تکلیفی نام می برد ولی در ادامه از نظر دیگر فقها نیز یاد کرده است که آن را حکمی وضعی می داند.8

امروزه مباحث نفقه در کشور ما به صورت حقوق موضوعه در کتاب هفتم از جلد دوم قانون مدنی در آمده است ولی همچنان برای تفسیر آن باید به فقه مراجعه شود . در قانون مجازات اسلامی نیز مباحثی وجود دارد که مربوط است به ترک انفاق است که جرم تلقی و برای آن مجازات تعیین کرده است . ما در ادامه به نوع و میزان ونحوه نفقه بیشتر خواهیم پرداخت.

ادامه دارد.... 

برچسب :
نوشته شده در جمعه بیست و هشتم 4 1387 توسط sobh123 | لينك ثابت | (0) نظر
بررسی نفقه زوجه قسمت سوم
منشأ ایجاد حق نفقهدر مورد سر آغاز ایجاد این حق و دلایل ایجاد آن منبع دقیقی در دست نیست . اما آنچه قابل ذکر است این است که در جوامعی با تمدن های طولانی پرداخت نفقه موجود بوده است به گونه ای که شهید مطهری از پرداخت آن در دوران مادر شاهی یاد کرده است .7 در این دوران مرد به عنوان یک طفیلی وجود زن مطرح بوده است زیرا معتقد بودند که زن عامل باروری است و نه مرد .در این دوران مرد نیز باید برای گذران زندگی زن هزینه هایی را تقبل می کرد . این امر بعد از تغییر نگرش در امر باروری که منجر به ، بوجود آمدن پدیده پدرشاهی (مرد به این امر پی می برد که خود عامل باروری است و نه زن )در دوران بعد شد همچنان ادامه داشت . در کتابی به نام کورش بزرگ نوشته ژرژایسرائیل نیز از وجود نفقه در زمان کورش پادشاه هخامنشی یاد شده است.امروزه به نظر قوی تر ، علت پرداخت نفقه از سوی مرد به این دلیل است که مرد زن را به تملک خود در می آورد و با این عمل که به قصد استفاده جنسی از زن صورت می گیرد ، آزادی زن برای تامین معاش از دست می رود و مرد باید در جهت بر آوردن نیازهای زن تلاش کند . امروزه در اغلب جوامع پرداخت نفقه از سوی مرد یک امر واجب تلقی می شود ، هر چند به نقل از سفر کنندگان به بعضی کشورهای آفریقایی مرد برای تامین هزینه های خود تلاش می کند و زن نیز ملزم به تهیه لوازم ، توسط خودش می باشد و مرد در قبال نفقه زن هیچ تعهدی ندارد .

از جهت دیگر باید گفت که نوع ومیزان نفقه در جوامع مختلف قطعاً با هم متفاوت است . و ضمناً چه در گذشته و چه امروزه این امر به صورت یک امر عرفی اجرا می شود.

ادامه دارد......

برچسب :
نوشته شده در سه شنبه بیست و پنجم 4 1387 توسط sobh123 | لينك ثابت | (0) نظر
بررسی نفقه زوجه
 اهمیّت و فوائد موضوع نفقه زوجه از ابعاد مختلف بعد از خلقت حضرت آدم(ع)،خداوند برای او و از سرشت او حوا را آفرید و بین آنها علقه زوجیت را بنابر آن نیازی که آن دو بر اساس محبت به یکدیگر و نیاز به همراه وپشتیبان داشتند میانشان برقرار کرد و از آن دو فرزندی به وجود آمد که آنان نیز با ایجاد پیوند زناشویی میانشان نسلشان تداوم یافت ، که ایجاد جوامع بشری کنونی بدنبال آن و بعد از طی سالیانی طولانی به وجود آمد .با ایجاد خانواده و تداوم آن و به تبع آن،حقوق نیز برای نظم در اجتماع و تداوم نسل بشری به وجود آمد،که از مهمترین حقوق به وجود آمده حقوقی است که برای کلیه اعضای خانواده به نسبت سلسله مراتب خانوادگی ایجاد و تکلیفی نسبت به یکدیگر بر آنان بارشد ، به گونه ای که،گاه عدم رعایت یکی از این حقوق توسط هریک از اعضاء خانواده باعث ایجاد ناراحتی هایی شدید برای اعضای خانواده شده که گاه منجر به بر هم خوردن نظم خانواده و از هم پاشیدن خانواده شده است. که در بعضی از مواقع با عذر خواهی یا جبران حق ضایع شده ، و رضایت عضوی که حقش تضییع شده است باز آرامش و محبت به خانه برگشته است.از جمله حقوقی که برای اعضای خانواده ایحاد شده است می توان به پرداخت مهریه از سوی شوهر،تمکین زن از شوهر احترام به والدین،احترام به فرزندان،پرداخت نفقه زوجه و اقارب اشاره کرد.از میان این حقوق پرداخت نفقه از اهمّیت خاصی برخوردار است به گونه ای که عدم پرداخت نفقه همسر یا اقارب باعث بروز مشکلاتی در نظام خانواده ها و تربیت صحیح فرزندان شده است.گاه به دنبال نپرداختن نفقه همسر مشکلات زیادی بر زن وارد شده و بدنبال آن شکایت از همسر همان ومحکوم شدن شوهر در دادگاه به پرداخت نفقه و عدم پرداخت مجدد که در نتیجه منجر به صدور حکم مجازات حبس و در ادامه موجب تقاضای طلاق از سوی همسر شده که باعث متلاشی شدن کانون خانواده شده است که به ایجاد پدیده شوم فرزند یا فرزندان طلاق کمک کرده است،که این امر می طلبد تا دلایل پرداخت نفقه و نوع نفقه و عدم پرداخت آن از سوی شوهر مشخص شود تا دلایل عدم پرداخت نفقه نیز مرتفع گردیده و از کانون گرم خانواده به تبع آن حمایت شود.اگر از بعد روانشناسی واجتمایی به خانواده نگاه شود ملاحظه می شود که این کانون گرم خانواده است که با ایجاد محیطی آرام موجبات رشد محبت،تفکر،تعقل و ایمان در فرد را فراهم می آورد و این مهم در کنار اعصابی آرام به ظهور عینی می رسد.اگر به میان مجرمان برویم و از آنان درباره مجرمیتشان سوال شود مطمئن باشید حتماً یکی از دلایل و ریشه های ابتدایی که ایشان را به ارتکاب جرم سوق داده است را محیط خانواده معرفی می کنند و خواهند گفت محیطی که در آن به سرمی برده اند محیطی بوده است بدون آرامش،بدون حکومت اخلاق و…….هرچند ممکن است مجرمی نیز یافت شود که این این عامل را در بروز نیت ارتکاب جرم رد کند ولی مطمئناّ این از استثنائات است ولی اگر باز ریشه یابی دقیقی در گذشته او شود خواهید دید که در تربیت او اشکالی بوده است که باز منشاء آن خانواده مجرم بوده است . هر چند نقش اجتماع را نباید فراموش کرد .در نقطه مقابل افراد مجرم ، افرادی یافت می شوند که که نتنها تاکنون پایشان به مراجع قضایی باز نشده است بلکه برای رشد جوامع بشری ، دست به اقداماتی زده اند که منشاء اثرات فراوانی بوده است .از این افراد می توان به شهید مطهری ،علامه طباطبایی و شیخ انصاری در جامعه اسلامی و ادیسون ،ارسطو وگراهام بل در جوامع دیگر یاد کرد . اگر از این افراد علت رشد وپویاییشان سوؤال شود بی شک از خانواده ای خواهند گفت که در آن مهر ،صفا ،صمیمیت و آرامش و توجه به اخلاقیات و رعایت حقوق اعضای خانواده از سوی هریک از اعضا حکم فرما بوده است ، برای مثال وقتی به مادر شیخ انصاری خبر می دهند که فرزند توشده است مجتهد و مرجع تقلید مردم زمان ، مادرش در سخنی با این مضمون بیان می دارد که من انتظار بالاتر از این را از مرتضی داشتم چون از آسایش و آرامش خود مایع گذاشتم تا او به جایی برسد که کسی نرسیده است و این در مقابل تلاشهای من چیزی نیست.مطمئناً پشت سر همه نوابغ ، مادرانی فداکار بوده است که این اساس صد البته فقط با عملکرد مادر خانواده به سرانجام نرسیده است و پدر خانواده نیز با تلاشهای خود در بیرون منزل و کارکردن برای دریافت پول جهت گذران زندگی اعضای خانواده موجبات به ثمر نشستن این مهم را فراهم کرده است . البته گاه نیز پدر خانواده  بر عکس عمل کرده است و با نپرداختن هزینه زندگی اعضای خانواده بلاخص همسرش موجبات پریشان احوالی خانواده را ایجاد کرده که در بسیاری از موارد باعث از هم پاشیدن خانواده گردیده است که بعد از مدتی فرزندان وگاه حتی متاسفانه زن خانه نیز به فساد کشیده شده است.اگر از لحاظ اقتصادی و روانشناسی به موضوع نگاه کنیم خواهیم دید که برای مرد خانواده نیز بسیار مهم است و راحت تراست که با پرداخت مبلغی به عنوان هزینه های زندگی در قالب نفقه ، نیازهای اعضای خانواده بلاخص زن را بر آورده کند تا او نیز با دل گرمی و امید به یاری شدنش از سوی مرد ، فرزندانشان را جهت رسیدن به کمال تربیت کند و با این عمل مرد نیز با اطمینان خاطر از تربیت صحیح فرزندانش توسط مادر خانواده ، به کار خود در اجتماع ادامه می دهد و با این عمل ، او نیز به آرامش می رسد و می تواند پله های کمال وترقی را طی کند.

در این راه پر مشقت زندگی هیچ یک از اعضاء خانواده بدون آرامش و محبت دیگری نمی تواند این راه را طی کند واین آرامش با محبتی بدست می آید که یک راه بدست آوردن و یا هدیه کردنش به دیگری با پرداخت هزینه ای جهت رفع احتیاجات زن به عنوان نفقه به او مطرح است و ما در مباحث آتی به زوایای این عمل حقوقی که آرامشی عظیم را با خود به ارمغان می آورد و از نابودی یک نظام چند هزار ساله به نام خانواده جلوگیری کرده است صحبت خواهیم کرد.

ادامه دارد..... 

برچسب :
نوشته شده در دوشنبه بیست و چهارم 4 1387 توسط sobh123 | لينك ثابت | (0) نظر
بررسی نفقه زوجه

 

مقدمه

« سپاس بی قیاس بار خدایی را که به سبب آنکه هیچ عقل را قوت اطلاع بر حقیقت او نیست ، و هیچ فکر و دانش را وسع احاطت به کنه معرفت او نه ، و هیچ فکر ودانش را وسع احاطت به کنه معرفت او نه ، هر عبارت که در نعت او ایراد کنند و هر بیان که در وصف او بر زبان رانند اگر ثبوتی بود از شائبه تشبیه معرا در تصور نیاید ، و اگر غیر ثبوتی بود از غائله تعطیل مبرا در توهم نیفتد ، از این جهت پیشوای اصفیا و مقتدای اولیا و خاتم انبیا محمد مصطفی(ص) گفت :

«لا احصی ثناء علیک انت کما اثنیت علی نفسک و انت فوق ما یقول القائلون»

و هزاران درود و صلوات و آفرین و تحیات بر روح مقدس او و ارواح پاکان و دودمان او خصوصاً ائمه معصومین و برگزیدگان یاران او با به حق الحق.»1

اما بعد محرر این رسالت و به حکم ضرورت بر آن شدم تا به نوشتن تحقیقی همت گمارم که از موضوعات روز و از نیازهای مبر خانواده است . چرا که خانوادهها در پناه خدای متعال با استفاده از نفقه نیازهای مادی خود را برآورده و وظایف و نقش خانواده را در جامعه پر رنگ تر می سازند . امید است تا در پناه ایزد منان بتوانم آن انتظاری که می رود را برآورده سازم .

والسلام

حامد عبدلی

تیر1382

تعریف نفقه

نفقه ازریشه :اَنفَقَ ، یُنفَقُ ، ِانفاق ، نَفَقَة ، که نفقه اسم مصدر است برای انفاق ، چون انفاق یعنی تأمین کردن وخرج کشیدن است ونفقه دارای معنای مصدر است یعنی خرجی وهزینه های زندگی این معنا ی لغوی است .که معنا ی شرعی و اصطلاحی نفقه نیز چیزی قریب به همین مضمون است یعنی کلیه نیازهای خانواده وتأمین آن نیازها ، البته با رعایت امکانات وعرف و زمان ومکان وشئون خانواده .

در قانون تعریفی از نفقه نشده است وتنها در ماده 1107 قانون مدنی به مواردی از آن اشاره کرده است.

اسلام تأمین هزینه های خانواده ،من جمله هزینه های زن را بر عهده مرد قرار داده است واز وظایف مرد است که کلیه هزینه های همسرش را تأمین کند هر چند که همسرش از او ثروتمندتر باشد .ودر صورت عدم پرداخت ، به صورت دینی در ذمه ی مرد باقی می ماند وعند المطالبه باید بپردازد .

 

نفقه زوجه در آیات وروایات

در کتاب هفتم از جلد دوم قانون مدنی به مباحث ازدواج می پردازد و در خلال این مواد، قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی ، در زمینه نفقه همسر به چشم می خورد که منشأ این مواد فقه پویای جعفری است که از آیات قرآن و روایات ائمه هدی نشأت گرفته اند. در این قسمت سعی خواهیم کرد تا به گوشه ای از این دریای مواج در اقیانوس دین بپردازیم .

وقتی به قرآن مراجعه می کنیم به آیاتی بر خورد می کنیم که در آن به امر نکاح توجه شده است و از انسانها خواسته شده است که از تجرد بپرهیزند و برای رسیدن به کمال با همنوعان خود ازدواج کنند.خداوند در این آیات زن را مایه آرامش مرد معرفی می کند و در جایی دیگر زن خوب را زینت مرد معرفی کرده که هدیه ای است از سوی خدا به مرد و مرد باید در ادای حق او تلاش کند.

زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ( آل عمران, آیه 14)

دوستى و محبت خواسته‌ها, از قبیل زنان و فرزندان و کیسه‌هاى فراهم شده طلا و نقره و اسب‌هاى داغ شده وچارپایان و مزرعه, براى مردم, زینت داده شده است . این است کالاى دنیا و جایگاه نیک پیش خداست.

حق زن که مرد باید در ادای آن بکوشد اخلاق نیکو و برخورد صحیح با او است که دارای روحی لطیف است ، و پرداخت مهریه وی و پرداختن خرجی زن است تا او در تنگنای قرار نگیرد.

امام صادق(ع) در حدیثی می فرمایند:

إذا أعْسَرَ أحَدُکُمْ فَلْیَضْرِبْ فِى الأرْضِ یَبْتَغِى مِنْ فَضلِ اللّهِ وَلایَغُمُّ نَفْسَهُ وَأهلَهُ؛

هنگامى که یکى از شما تنگدست مى شود، باید در روى زمین به فعالیت بپردازد و از فضل خداوند طلب روزى کند و خود و خانواده خود را اندوهگین نسازد.2

و در جایی دیگر این گونه بیان می دارد که :

همسر مناسب کسی است که پاکدامن و بر تامین زندگی توانا باشد.3

و در جایی دیگر می فر مایند:

مَلْعُون مَنْ ضَیَّعَ مَنْ یَعُولُ بِهِ

کسى که عایله خود را تضییع کند، ملعون است.4

و در روایتی از تامین نیازهای زندگی به اصطلاحِ نفقه یاد نمودند که آن بر، «پدر و مادر و فرزند وهمسر » تعلق می گیرد.5

در شرع از حقوق شوهر نیز نام برده است و از زن خواسته شده تا در برابر شوهر طغیان نکند تا خداوند به این وسیله او را ببخشد .

امام صادق به زنی که به خاطر اینکه شوهرش او را از خارج شدن از منزل تا برگشتنش از سفر منع کرده بود و به این دلیل ، بر بالین پدرش که در حال مرگ بود حاضر نشد تا مُرد فرمود:

ان الله عزوجل قد غفر لک و لابیک بطاعتک زوجک.6

خداوند به خاطر این که شوهرت را اطاعت کردی, گناهان خودت و پدرت را آمرزید.

که این عمل ، تمکین وعدم نشوز زن است و آنرا در برابر تلاشهای شوهر برای آسایش همسرش ، از زن در شرع خواسته شده است و بر آن تاکید بسیار شده است.

اگر زن وشوهر حقوق یکدیگر را رعایت کنند آنگاه حق مطلب ادا می شود چرا که اینان برای یکدیگر پوشش مناسبی هستند.

هن لباس لکم و انتم لباس لهن (سوره بقره ، آیه 187)

زنان زینت وپوشش شما هستند و شما زینت وپوشش آنها

با این پوشش خطاهایشان کم تر وسرعت در رسیدن به رضای باری تعالی وکمال انسان بیشتر خواهد شد که همانا هدف والای آفرینش انسان است.

ادامه دارد.....


برچسب :
نوشته شده در دوشنبه بیست و چهارم 4 1387 توسط sobh123 | لينك ثابت | (0) نظر

X